Każdy pracownik z niepełnosprawnością, tak jak wszyscy pozostali, podlega przepisom Kodeksu pracy. Jednak osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności mają dodatkowe uprawnienia pracownicze, wynikające z Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.).
Czas pracy (art. 15 ustawy o rehabilitacji)
Każda osoba ze znacznym, z umiarkowanym i z lekkim stopniem niepełnosprawności nie może pracować dłużej niż 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo. Od 10 lipca 2014 r. osoby ze stopniem znacznym i z umiarkowanym mają dodatkowe uprawnienie – pracują 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo.
Uwaga! Uprawnienie to jest zapisane w Ustawie o rehabilitacji, co oznacza w praktyce, że osoby te nie muszą dostarczać pracodawcy dodatkowych zaświadczeń. Jest to ich przywilej ustawowy, który otrzymują na podstawie orzeczenia o niepełnosprawności w stopniu znacznym lub umiarkowanym. Przysługuje on im od dnia dostarczenia pracodawcy orzeczenia.
Pamiętajmy, że dla tych osób 7-godzinny dzień pracy jest pełnym wymiarem czasu pracy, oznacza to więc, że jest pełnym etatem, a nie jego częścią. Traktowanie tego wymiaru czasu pracy przez pracodawcę jako część etatu jest niezgodna z prawem.
Dwa wyjątki (art. 16 ustawy)
Wyjątkami od czasu pracy opisanego powyżej są dwie sytuacje, wynikające z art. 16 Ustawy o rehabilitacji:
Pierwszy
Praca przy pilnowaniu, np. monitoringu, ochronie mienia.
Drugi
Dotyczy osób niepełnosprawnych, które same rezygnują ze swojego uprawnienia, czyli same występują z wnioskiem do pracodawcy o skierowanie je na badania do lekarza, który wystawi im zaświadczenie o niestosowaniu wobec nich art. 15 Ustawy o rehabilitacji.
Pamiętaj! Tylko pracownik z niepełnosprawnością może wystąpić z takim wnioskiem, nie może tego zrobić jego pracodawca. Od dnia dostarczenia pracodawcy stosownego zaświadczenia od lekarza, wobec takiego pracownika stosuje się Kodeks pracy, a nie przepisy Ustawy o rehabilitacji.
Przerwa w pracy (art. 17 ustawy)
Każda osoba z niepełnosprawnością w stopniu znacznym, umiarkowanym i lekkim ma prawo do dodatkowej, 15-minutowej przerwy w pracy. Oznacza to w praktyce, że osoba taka, pracująca powyżej 6 godzin na dobę, ma w sumie prawo do 30-minutowej przerwy w pracy – 15 minut przysługuje każdemu pracownikowi na podstawie Kodeksu pracy, a osoby z orzeczeniem mają dodatkowe 15 minut przerwy w ciągu dnia. Przerwę tę mogą wykorzystać w dowolny sposób, a decyzja o tym uzależniona jest od samego pracownika.
Dodatkowy urlop wypoczynkowy (art. 19 ustawy)
Każda osoba w stopniu znacznym i umiarkowanym ma prawo do dodatkowego urlopu w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym.
Uwaga! Uprawnienia takiego nie mają osoby ze stopniem lekkim.
Ważne! Uprawnienie to dotyczy wszystkich osób ze stopniem znacznym i z umiarkowanym, niezależnie czy zatrudnieni są na otwartym czy też chronionym rynku pracy. Urlop dotyczy roku kalendarzowego.
Pracownik nabywa dodatkowy urlop po przepracowaniu roku od zaliczenia go do danego stopnia niepełnosprawności, tj. umiarkowanego lub znacznego. Należy pamiętać, że jeśli pracownik pracował w firmie A pół roku i przeszedł do firmy B, to czas jego pracy sumuje się z obu firm i jeśli daje rok, to również przysługuje mu dodatkowy urlop. W tym celu należy przedstawić pracodawcy świadectwo pracy z poprzedniej firmy oraz orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym lub umiarkowanym.
Pamiętaj! O nabyciu praw do dodatkowego urlopu decyduje data wydania orzeczenia o zaliczeniu do stopnia znacznego lub umiarkowanego niepełnosprawności.
Prawo do korzystania ze zwolnienia z pracy (art. 20 ustawy)
Prawo to dotyczy osób tylko i wyłącznie ze stopniem znacznym i z umiarkowanym. Mogą one wykorzystać w wymiarze do 21 dni roboczych zwolnienie, ale nie częściej niż raz w roku, np. na czas uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym bądź wykonywania badań specjalistycznych czy zabiegów usprawniających, jeżeli te czynności nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.
Komentarze